سفر رئیس جمهور به دعوت رسمی ولادیمیر پوتین همتای روس و در راستای گسترش تعاملات اقتصادی، سیاسی و فرهنگی، خواهد بود.

حضور و سخنرانی در نشست عمومی مجلس دوما،‌ دیدار با ایرانیان مقیم روسیه و نشست هم اندیشی با فعالان اقتصادی روس، بخشی از برنامه‌های رئیسی در این سفر دوروزه است. وزیران امور خارجه، نفت و امور اقتصادی و دارایی رئیس جمهور را در این سفر همراهی خواهند کرد.

رئیس جمهور پیش از این و در راستای رویکرد دولت برای افزایش حداکثری ارتباط با همسایگان و کشورهای منطقه، به تاجیکستان و ترکمنستان سفر کرده بود.

علی بهادری جهرمی سخنگوی دولت در توییتی در تشریح برنامه رئیس‌جمهور در سفر به روسیه نوشته است: «محور مباحث و جلسات توسعه صادرات به روسیه و تقویت ارتباطات تجاری و اقتصادی است». از سوی دیگر کاخ کرملین اعلام کرد رئیسان‌جمهور روسیه و ایران درباره موضوعاتی از جمله برجام و اجرای پروژه‌های مشترک اقتصادی گفت‌وگو خواهند کرد.

اما سفر پیش روی رئیسی به روسیه سبب شد به سراغ پنج‌تن از کارشناسان و صاحبنظران رفته و پاسخ این پرسش را جویا شویم که اگر بخواهند پیشنهادی در راستای توسعه مناسبات میان تهران و مسکو داشته باشند، آن پیشنهاد چه خواهد بود؟ نتیجه این گفت و شنود را در ادامه می‌خوانید.

حذف موانع داخلی، فعال کردن کریدور شمالی

محمود شوری مدیر گروه پیشین روسیه و آسیای مرکزی مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام: پیشنهاد اینجانب برای توسعه مناسبات میان طرفین حذف موانع داخلی بر سر راه این موضوع هست. به‌طور نمونه ایران برای توسعه محصولات کشاورزی به همسایه شمالی مزیت‌های زیادی دارد. این فرصت از سوی روس‌ها به‌ویژه پس از بحرانی که در روابط آن‌ها با ترکیه ایجاد شد برای ما به وجود آمد تا بتوانیم این ظرفیت را شکوفا کنیم. با وجود این، ناهماهنگی‌های داخلی و همچنین کم کاری در کسب مجوزهایی که لازمه صادرات است، سبب شده ما نتوانیم در این زمینه موفق عمل کنیم. پس به نظر در نخستین گام برای گسترش همکاری‌ها باید موانع داخلی را برطرف کنیم. از سوی دیگر بحث فعال کردن کریدور شمالی می‌تواند پیوند دو کشور را بیش از پیش تقویت کند.

گشایش اعتبار مالی، حذف تعرفه‌های گمرکی

حسن بهشتی‌پور پژوهشگر مسائل روسیه و کشورهای آسیای مرکزی و قفقاز، مؤسسه مطالعات اوراسیا (ایراس): مهم‌ترین توصیه من در این‌باره حل و فصل مشکلات بانکی و نحوه مراودات مالی میان طرفین است. به نظر برای توسعه مناسبات حداقل در زمینه سیاسی مشکلی وجود ندارد و هماهنگی کامل برقرار باشد، اما آنچه مشکل‌ساز خواهد بود، این است که تحت تأثیر تحریم‌ها بانک‌های دوطرف از باز کردن  LC یا گشایش اعتبار مالی خودداری می‌کنند. اعتبار اسنادی تعهدی از طرف بانک است که به خریدار و فروشنده داده می‌شود. در تجارت بین‌الملل، زمانی‌که خریدار از یک کشور و فروشنده از کشوری دیگر برای انجام معامله اقدام کنند، اعتبار اسنادی اهمیت بسزایی پیدا می‌کند؛ چراکه به تجار ما پشتوانه می دهد. ما باید با رفع این مشکل بتوانیم اعتبار لازم را برای کالاهایی که صادر می‌کنیم، ایجاد کنیم.

نکته دیگر اینکه ما در سال ۱۳۸۹ در توافقی با اتحادیه اوراسیا (روسیه، قزاقستان، بلاروس، ارمنستان و قرقیزستان) در زمینه کاهش تعرفه‌های گمرکی به توافق رسیدیم. اما این کافی نیست. ما باید به سمتی حرکت کنیم که تعرفه‌ها میان طرفین به صفر رسیده و سکویی برای توسعه مناسبات به‌ویژه با روسیه شود.

مقاوم سازی اقتصاد نقطه اشتراک دو طرف

محسن پاک آیین سفیر سابق ایران در جمهوری آذربایجان و تحلیلگر مسائل اوراسیا: جمهوری اسلامی ایران و جمهوری فدرال روسیه هر دو از کشورهای قدرتمند حوزه شرق هستند که به دلیل سیاست مستقلانه‌، از سوی غرب و به‌ویژه آمریکا هدف قرار گرفته و مورد تحریم‌های ظالمانه واقع شده اند. این نقطه اشتراک بسیار مهم است. تهران و مسکو در این شرایط به دنبال مقاوم سازی اقتصاد هستند و در حوزه سیاسی هم هماهنگی‌های خوبی وجود دارد. در این میان اکنون هیچ مانعی بر سر راه توسعه این مناسبات نمی‌بینم. تنها لازم است دو طرف با درک شرایط از فرصت‌های موجود برای تکمیل پیوندها استفاده کرده تا ضمن خنثی سازی دسیسه دشمنان مشترک، بتوان ظرفیت‌های موجود در حوزه های مختلف را به شکوفایی برسانند.

پیگیری تشکیل بلوک کشورهای ضدتحریم

سید رضا صدرالحسینی تحلیلگر سیاسی: با توجه به سیاست‌گذاری دولت که مسئله گسترش مناسبات با همسایگان و دولت‌های همسو را در اولویت سیاست خارجی خود قرار داده، قطعاً توسعه مناسبات با روسیه به عنوان یکی از اعضای دائم شورای امنیت و کشوری که امروز از تعیین کنندگی بالایی در نظام بین‌الملل برخوردار است، اهمیت ویژه‌ای دارد. باید توجه داشت روسیه به دلیل برخورداری از فاکتورهایی مانند وسعت سرزمینی، جمعیت بالا و توانمندی اقتصادی و نظامی توانسته باوجود تحریم‌های غرب، دامنه فعالیت‌ها و نفوذ خود را به‌ویژه در خاورمیانه ارتقا داده و نقش تعیین کننده در حل بحران‌های منطقه ایفا کند. امروز در حوزه سیاسی، هماهنگی خوبی بین تهران و مسکو برقرار است، اما مناسبات اقتصادی بسیار پایین‌تر از ظرفیت‌های موجود است. روسیه ظرفیت‌های بالایی دارد و ایران با استفاده از این شرایط می تواند از آن در توازن تجاری خود بهره گیرد. بنابراین پیشنهاد اینجانب در بحث رابطه با روسیه بهره برداری از ظرفیت موجود برای بالا بردن صادرات در قبال واردات به منظور متوازن ساختن تراز تجاری کشور است. ایجاد یک کنسرسیوم، مجمع یا بلوک از کشورهایی که از سوی غرب مورد تحریم واقع شده اند نیز هدف دیگر می‌تواند باشد. با تشکیل چنین مجمعی مراودات طرفین افزایش یافته و به این طریق می‌توان توطئه نظام سلطه را خنثی کرد.

امضای توافق ۲۰ ساله مهم است

سید رضا میرابیان تحلیلگر سیاسی و سفیر سابق ایران در کویت: به نظر من در این زمینه امضای هر چه زودتر توافق همکاری ۲۰ ساله با روسیه ضروری است. در این مدت ما شاهد فضاسازی گسترده غرب علیه اقدام ایران برای انعقاد قرارداد همکاری راهبردی ۲۵ساله با چین و ۲۰ ساله با روسیه بودیم. این فضاسازی مسموم از دو بعد مهم است. نخست اینکه نشان می دهد راه را درست رفته‌ایم و همین مسئله سبب خشم غرب شده است. دوم هم به آشکار شدن ابعاد شایعه سازی دروغ آن‌ها در مورد این نکته بر می گردد که ایران با این گام از سیاست نه شرقی نه غربی خود عدول کرده است. این موضوع درست نیست؛ چرا که این حرکت تهران برای متعادل سازی تعاملات بین‌المللی اش است و این جوسازی آن‌ها به دلیل ترس از نزدیکی هر چه بیشتر مثلت ایران، روسیه و چین صورت می‌گیرد. نکته مهم دیگر این است که ایران از موضع عزت و استقلال به سمت امضای این توافق رفته، بر خلاف آنچه در مورد غرب در موارد تاریخی دیده شده است. پس من پیش از هر چیز لازمه توسعه مناسبات میان تهران و مسکو را در امضای این توافق مهم می‌بینم.